​Բանկերի կողմից թիվ 101 հաշվետվական ձևի լրացման վերաբերյալ

1. Արտարժութային գործարքների վերաբերյալ հաշվետվականությունը
2. Գործարքի կողմերի վերաբերյալ հաշվետվականությունը
3. Անունների/ անվանումների լրացման լեզուն
4. Ավանդի ժամկետի հաշվարկումը
5. Հաշվետվությանը կից նամակի թեման
6. Չակերտների օգտագործումը
7. Թվերի լրացումը
8. Ավանդի արժույթի փոփոխությունը
9. Հաշվետեր չհանդիսացող անձի կողմից բանկային հաշվին կանխիկ մուտք կամ բանկային հաշվից կանխիկ ելք կատարելու դեպքում գործարքի վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելիս կողմերի լրացումը:​
10. Արտարժույթի փոխարկման դեպքում գումարի լրացումը
11. Ավանդի համալրման վերաբերյալ հաշվետվականությունը
12. Ավանդին հաշվեգրվող տոկոսների վերաբերյալ հաշվետվականությունը
13. 20 միլիոն ՀՀ դրամը շեմը չգերազանցող մեկից ավելի գործարքների վերաբերյալ հաշվետվականությունը
14. Գործարար հարաբերության վերաբերյալ ԿԳՀ-ի լրացումը
15. 20 միլիոն ՀՀ դրամը շեմը չգերազանցող մեկից ավելի ավանդադրումների վերաբերյալ հաշվետվականությունը
16. Ավանդի վաղաժամկետ լուծումը
17. Տարբեր արժույթներով գործարքների վերաբերյալ հաշվետվականությունը
18. Գլխամասային գրասենյակի և մասնաճյուղի միջև գործարքների վերաբերյալ հաշվետվականությունը​

«Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հիման վրա նոտարների կողմից հաշվետվություն տրամադրելու պարտականության վերաբերյալ

«Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի որոշ դրույթների կիրառության վերաբերյալ 

1. Նույնականացման և ինքնության ստուգման ողջամիտ ժամկետը
2. Նույնականացման տվյալների թարմացման հաճախականությունը
3. ՀՊՈՒ-ի կիրառումը գոյություն ունեցող հաճախորդների նկատմամբ
4. Իրավաբանական անձի իրական շահառուի բացահայտման վերաբերյալ​​
5. Դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատության կողմից փոխանցմանն ուղեկցող հանձնարարականում ներառվող տեղեկությունների վերաբերյալ​ ​
6. Առանց առերես շփման գործարար հարաբերությունների առաջին վճարման պահանջի վերաբերյալ ​
7. Ֆինանսական խմբի անդամների միջև ԿԳՀ-ներին առնչվող տեղեկատվության փոխանակման վերաբերյալ ​
8. Գործարքի կամ գործարար հարաբերության ​իրական շահառուի վերաբերյալ
   
9. Անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների դեպքում կանխիկ եղանակով վճարում իրականացնելու սահմանափակումների վերաբերյալ​
   

Հաշվետվականության և հաճախորդների պատշաճ ուսումնասիրության հետ կապված պարտականությունների վերաբերյալ 

1. Հաշվետվությունների տրամադրման ժամկետի հաշվարկը
2. Ֆինանսական հաստատությունից վերցված վարկերի վերաբերյալ հաշվետվականությունը
3. Պետական պարտատոմսերի առուվաճառքի վերաբերյալ հաշվետվականությունը
4. Կանոնադրական կապիտալում բաժնի առուվաճառքի վերաբերյալ հաշվետվականությունը
5. Ֆինանսական հաստատությունների կողմից հաշվետվությունների ներկայացման բացառությունները
6. Հայրենական ՔԱՈՒԱ-երի ռիսկի դասը
7. Առանց առերես շփման գործարքների ռիսկի դասը
8. Վարկային կազմակերպության ՓԼ/ԱՖ պատասխանատուի որակավորումը
9. Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարչի պարտականությունների վերաբերյալ​

Ապահովագրական (ներառյալ՝ վերաապահովագրական) ընկերությունների և ապահովագրական (ներառյալ՝ վերաապահովագրական) միջնորդային գործունեություն իրականացնող անձանց կողմից թիվ 002 հաշվետվական ձևի լրացման և տրամադրման վերաբերյալ

1. Ապահովագրական գործարքներ, որոնցով նախատեսված ապահովագրական գումարը գերազանցում է 20 մլն ՀՀ դրամը
   

Բանկերի կողմից թիվ 101 հաշվետվական ձևի լրացման վերաբերյալ

Հարց. Այն դեպքում, երբ ներբանկային սփոթ գործարքների կամ արտարժույթի փոխարկման համար օգտագործվում են երկու տարբեր արժույթներով հաշիվներ, ո՞ր հաշվի համարն է անհրաժեշտ նշել հաշվետվության «Բանկային հաշվի համարը կամ եզակի հղման համարը» դաշտում։

Պատասխան. «Բանկային հաշվի համարը կամ եզակի հղման համարը» դաշտում անհրաժեշտ է նշել Ձեր կողմից վաճառված արժույթի հաշվի համարը։

 Հարց. Այն դեպքում, երբ ֆիզիկական անձը գործարք է կատարում իրավաբանական անձի անունից, սակայն չի հանդիսանում տվյալ իրավաբանական անձի լիազորված անձ, և տվյալ իրավաբանական անձը չի հանդիսանում տվյալ բանկի հաճախորդ, ինչպե՞ս է պետք լրացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա և կասկածելի գործարքի կամ գործարար հարաբերության վերաբերյալ հաշվետվության համապատասխան դաշտերը։

Պատասխան. Որպես գործարքի կողմ անհրաժեշտ է նշել ֆիզիկական անձին և համապատասխանաբար նրա տվյալները, իսկ իրավաբանական անձի անվանումը և գործարքի կատարման վերաբերյալ այլ տեղեկությունները անհրաժեշտ է լրացնել 4.5 «Գործարքին վերաբերող Ձեր կողմից կարևորվող այլ տեղեկատվություն» դաշտում։

 Հարց. Ե՞րբ են ֆիզիկական անձի անուն, ազգանուն և/կամ իրավաբանական անձի անվանում դաշտերը («Գործարքի կողմեր» 5-րդ բաժնում) լրացվում անգլերեն լեզվով (կամ լատինատառ)։

Պատասխան. Հարցում նշված տվյալները լրացվում են անգլերեն լեզվով (կամ լատինատառ) միայն այն դեպքում, երբ տվյալները բանկին հասանելի են անգլերեն լեզվով (կամ լատինատառ)։

 Հարց. Ինչպե՞ս է հաշվարկվում 5.2.2 «Ավանդի ժամկետ» դաշտում նշված ժամկետը։

Պատասխան. 5.2.2 «Ավանդի ժամկետ» դաշտում նշված ժամկետը հաշվարկվում է օրերով։

 Հարց. Հաշվետվություններ ներկայացնելիս LotusNotes համակարգում ի՞նչ պետք է նշվի որպես էլեկտրոնային նամակի «թեմա» («subject»)։

Պատասխան. Որպես էլեկտրոնային նամակի «թեմա» («subject») անհրաժեշտ է նշել «Հաշվետվություններ ֆինանսական դիտարկումների կենտրոնին»։

 Հարց. Արդյո՞ք տեքստային դաշտերը պետք է լրացնել չակերտներով։

Պատասխան. Ոչ, տեքստային դաշտերը պետք է լրացնել առանց չակերտների։

 Հարց. Գումարային տվյալներ պարունակող կետերը լրացվում են ամբո՞ղջ, թե կոտորակային թվերով։

Պատասխան. «Առքի գումար», «Վաճառքի գումար», «Գումարը տվյալ արժույթով», «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտերում թվերը լրացվում են ամբողջ թվերով՝ առանց կոտորակային մասի։

 Հարց. Այն դեպքում, երբ բազմարժութային ավանդի պայմանագրի ներքո ավանդի արժույթը փոխվում է, ինչպե՞ս է պետք լրացնել հաշվետվական ձևը։

Պատասխան. Բազմարժութային ավանդի պայմանագրի ներքո արժույթի փոփոխության դեպքում հաշվետվության մեջ լրացվում են 5.4 «Արտարժույթի փոխարկում» դաշտը և դրա համապատասխան տեղեկությունները, իսկ այն դեպքում, երբ փոխարկման արդյունքում փոխվել է նաև ավանդի տոկոսադրույքը, այդ մասին նշում է կատարվում 4.5 «Գործարքին վերաբերող Ձեր կողմից կարևորվող այլ տեղեկատվություն» դաշտում։

 Հարց. Հաշվետվության ձևի 4.2 կետով նախատեսված «Կանխիկ մուտք բանկային հաշվին հաշվետեր չհանդիսացող անձի կողմից» և «Կանխիկ ելք բանկային հաշվից հաշվետեր չհանդիսացող անձի կողմից» գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելիս ո՞վ է նշվում որպես գործարքի հաճախորդ և գործարքի մյուս կողմ:

Պատասխան. Հաշվետվության ձևի 4.2 կետով նախատեսված «Կանխիկ մուտք բանկային հաշվին հաշվետեր չհանդիսացող անձի կողմից» և «Կանխիկ ելք բանկային հաշվից հաշվետեր չհանդիսացող անձի կողմից» գործարքների դեպքում, այսինքն բոլոր այն դեպքերում, երբ բանկի հաշվետեր հաճախորդի հաշվին մուտք է կատարվում կամ բանկի հաշվետեր հաճախորդի հաշվից ելք է կատարվում (վերջինը հիմնականում վերաբերում է չեկային գրքույկի միջոցով կանխիկացման գործարքներին) լիազորված անձ չհանդիսացող որևէ այլ անձի կողմից, հաշվին մուտք կամ հաշվից ելք իրականացնող անձը նշվում է «Գործարքի մյուս կողմ» դաշտի ներքո, իսկ «Հաճախորդ» դաշտում նշվում է այն անձը, ում հաշվին կատարվում է մուտք կամ ում հաշվից կատարվում է ելք:

 Հարց. Ինչպե՞ս պետք է լրացվեն 4.3 «Գումարը տվյալ արժույթով» և 4.4 «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտերը, եթե բանկը արտարժույթի փոխարկման գործարքի շրջանակներում. 1. Վաճառել է ՀՀ դրամ և գնել արտարժույթ, 2. Վաճառել է արտարժույթ և գնել ՀՀ դրամ, 3. Մեկ արտարժույթը փոխարկել է մեկ այլ արտարժույթի:

Պատասխան. Եթե բանկը արտարժույթի փոխարկման գործարքի շրջանակներում. 1. Վաճառել է ՀՀ դրամ և գնել արտարժույթ, ապա 4.3 «Գումարը տվյալ արժույթով» դաշտում ներկայացվում է գործարքի գումարը ՀՀ դրամով (վաճառված արժույթով): Այս դեպքում գործարքի կատարման նույն գումարը լրացվում է նաև 4.4 «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտում: 2. Վաճառել է արտարժույթ և գնել ՀՀ դրամ, ապա 4.3 «Գումարը տվյալ արժույթով» դաշտում ներկայացվում է գործարքի գումարը արտարժույթով (վաճառված արժույթով), իսկ 4.4 «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտում ներկայացվում է գործարքի գումարի դրամական արտահայտությունը՝ Հայաստանի 4 Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից հայտարարված արտարժույթի նկատմամբ ՀՀ դրամի՝ արժութային շուկաներում ձևավորված միջին փոխարժեքով: 3. Մեկ արտարժույթը փոխարկել է մեկ այլ արտարժույթի, ապա 4.3 «Գումարը տվյալ արժույթով» դաշտում ներկայացվում է վաճառված արժույթի գումարը, իսկ 4.4 «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտում ներկայացվում է բանկի կողմից գնված արտարժույթին համարժեք գումարի դրամական արտահայտությունը՝ Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից հայտարարված արտարժույթի նկատմամբ ՀՀ դրամի՝ արժութային շուկաներում ձևավորված միջին փոխարժեքով:

 Հարց. Եթե հաճախորդը բանկում ունի որոշակի ժամկետով կուտակային ավանդ և, օրինակ, մեկ տարի հետո համալրում է ավանդը 25 միլիոն ՀՀ դրամով, ավանդի համալրման վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելիս ի՞նչ ժամկետ է նշվում:

Պատասխան. Այս դեպքում ավանդի համալրման վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելիս 5.2.2 «Ավանդի ժամկետ» դաշտում նշվում է ավանդի ժամկետը՝ հաշվարկված ավանդի համալրման պահին մնացած ժամկետի համար:

 Հարց. Այն դեպքում, երբ կատարվում է ավանդի մարում, որի արժեքը չի գերազանցում պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի սահմանաչափը, սակայն այդ ավանդին հաշվեգրվող տոկոսները և ավանդի գումարը միասին գերազանցում են պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի սահմանաչափը, արդյո՞ք անհրաժեշտ է Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն:

Պատասխան. Ոչ, ավանդին հաշվեգրվող տոկոսների գումարը չի հաշվարկվում ավանդի գումարի հետ միասին, և այն դեպքում, երբ ավանդի ու դրան հաշվեգրված տոկոսների գումարը միասին գերազանցում է պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի սահմանաչափը, պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն չի ներկայացվում:

 Հարց. Եթե իրավաբանական անձ հաճախորդի հաշվից 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող գումար է դեբետագրվել մի քանի ստացողների հաշիվներին 20 միլիոն ՀՀ դրամը չգերազանցող գումարներով փոխանցելու նպատակով, արդյո՞ք անհրաժեշտ է Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն:

Պատասխան. Այն դեպքում, երբ իրավաբանական անձ հաճախորդի հաշվից դեբետագրվում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող գումար, որը փոխանցվում է մի քանի ստացողների՝ աշխատավարձի, կոմունալ ծառայությունների կամ նմանատիպ այլ նպատակներով վճարումներ կատարելու համար, և յուրաքանչյուր առանձին ստացողին փոխանցվող գումարը չի գերազանցում 20 միլիոն ՀՀ դրամը, ապա Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն չի ներկայացվում։ Վերոնշյալը չի վերաբերում այն դեպքերին, երբ իրավաբանական անձի հաշվից դեբետագրվում է 20 միլիոն ՀՀ դրամ կամ դրան համարժեք արտարժույթը գերազանցող գումար՝ մեկից ավելի գործարքներով այլ իրավաբանական անձանց (այդ թվում օտարերկրյա պետություններում գտնվող) փոխանցումներ կատարելու նպատակով։

 Հարց. Այն դեպքում, երբ Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացվում է կասկածելի գործարար հարաբերության վերաբերյալ հաշվետվություն, որը վերաբերում է ոչ թե առանձին վերցված գործարքի, այլ որևէ հաճախորդի հետ գործարար հարաբերությանը, ի՞նչ է լրացվում հաշվետվական ձևի` գործարքի գումարին և արժույթին վերաբերող դաշտերում։

Պատասխան. Երբ ներկայացվում է կասկածելի գործարար հարաբերության վերաբերյալ հաշվետվություն, և հնարավոր չէ նշել կոնկրետ գործարքի գումարը, ապա 4.3 «Գումարը տվյալ արժույթով» և 4.4 «Գումարը համարժեք ՀՀ դրամին» դաշտերում պետք է լրացնել «0»։

 Հարց. Այն դեպքում, երբ կատարվում է ավանդի ներդրում կամ համալրում, որոնցից յուրաքանչյուրի գումարը չի գերազանցում 20 միլիոն ՀՀ դրամը, սակայն համալրման արդյունքում ավանդի գումարը գերազանցում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը, արդյո՞ք անհրաժեշտ է Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի վերաբերյալ հաշվետվություն։

Պատասխան. Եթե 20 միլիոն ՀՀ դրամը չգերազանցող ավանդը համալրվում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը չգերազանցող գումարով և եթե արդյունքում նույնիսկ ավանդի գումարը գերազանցում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը, ապա անհրաժեշտ չէ ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն։ Այդուհանդերձ, նման ձևով համալրված և 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող ավանդի մարման կամ հաճախորդի կողմից գումարի ստացման դեպքում անհրաժեշտ է Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն։ Պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն չի ներկայացվում նաև այն դեպքերում, երբ նախկինում համալրված՝ 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող ավանդի պայմանագրի ժամկետը երկարաձգվում է։

 Հարց. Ավանդի պայմանագրի վաղաժամկետ լուծման դեպքում ի՞նչ ժամկետ է նշվում 5.2.2 «Ավանդի ժամկետ» դաշտում։

Պատասխան. Ավանդի պայմանագրի վաղաժամկետ լուծման դեպքում 5.2.2 «Ավանդի ժամկետ» դաշտում պետք է նշել «0»։

 Հարց. Այն դեպքում, երբ հաճախորդը, որ բանկում ունի հաշիվ ԱՄՆ դոլարով, ստանում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող գումար եվրոյով, ինչպե՞ս պետք է լրացվի հաշվետվական ձևը։

Պատասխան. Այն դեպքում, երբ ԱՄՆ դոլարով հաշիվ ունեցող հաճախորդի անունով ստացվում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող գումար եվրոյով, իսկ հաճախորդը տվյալ բանկում չունի եվրոյով հաշիվ, և ստացված գումարը հաճախորդի և բանկի միջև առկա համաձայնության, պայմանագրի հիման վրա կամ գործարար շրջանառության սովորույթի համաձայն փոխարկվելու է, Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն պետք է ներկայացվի երկու հաշվետվություն։ Առաջին 7 հաշվետվությունը պետք է ներկայացվի բանկային հաշվով ստացման վերաբերյալ` «Բանկային հաշվի համարը կամ եզակի հղման համարը» դաշտում նշելով այն տարանցիկ հաշվի համարը, որին մուտքագրվել է ստացված եվրոն։ Երկրորդ հաշվետվությունը պետք է ներկայացվի արտարժույթի փոխարկման վերաբերյալ` «Բանկային հաշվի համարը կամ եզակի հղման համարը» դաշտում նշելով այն դոլարային հաշվի համարը, որին փոխարկումից հետո մուտքագրվում է գումարը։

 Հարց. Երբ վարկային կազմակերպությունն իր հաշվից գումար է փոխանցում իր մասնաճյուղի հաշվին, արդյո՞ք դա հանդիսանում է պարտադիր տեղեկացման ենթակա հաշվետվությունների տրամադրման պարտականությունից բացառություն։

Պատասխան. Վարկային կազմակերպության և իր մասնաճյուղի միջև կատարվող փոխանցումները դիտվում են որպես ֆինանսական շուկայում մասնագիտացված անձի կողմից իր միջոցների վերաբաշխում, և այդ մասին անհրաժեշտ չէ Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն ներկայացնել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի մասին հաշվետվություն։

 Համաձայն «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ հաշվետվություն տրամադրող անձինք լիազոր մարմնին են տրամադրում հետևյալ գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն.

1) գործարքներ, որոնց արժեքը գերազանցում է 20 միլիոն դրամը, բացառությամբ սույն մասի 2-րդ կետով սահմանված գործարքների.

2) անշարժ գույքի հետ կապված գործարքներ, որոնց արժեքը գերազանցում է 50 միլիոն դրամը.

3) կասկածելի գործարքներ կամ գործարար հարաբերություններ՝ անկախ սույն մասում նշված գումարի չափից:

Նշված հոդվածի 1-ին մասով սահմանված հաշվետվությունների տրամադրման պարտականությունը նոտարների դեպքում առաջանում է միայն հաճախորդի համար նախապատրաստվող կամ իրականացվող հետևյալ գործարքների մասով (Օրենքի 5- րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետ).

ա. անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքներ, ինչը չի ներառում անշարժ գույքի գրավադրման գործարքները: Միևնույն ժամանակ, եթե վավերացվող պայմանագրի առարկա հանդիսանում է անշարժ գույքի առուվաճառքը և այդ գույքի գրավադրումը (հիփոթեքը) երրորդ կողմի մոտ (որպես պարտավորության ապահովման միջոց), ապա նշված պայմանագրի հետ կապված հաշվետվությունը ենթակա է տրամադրման: Նախավճար կամ կանխավճար սահմանող գործարքների մասով.

բ. հաճախորդի դրամական միջոցների, արժեթղթերի կամ այլ գույքի կառավարման գործարքներ, օրինակ՝

 Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված հաշվետվությունների իմաստով գործարքների վերաբերյալ հաշվետվությունները տրամադրվում են միայն այն դեպքում, երբ գինը (արժեքը) նշված է գործարքում և գերազանցում է ամրագրված սահմանաչափը:

գ. բանկային և արժեթղթային հաշիվների կառավարման գործարքներ, օրինակ՝ այլ ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձի բանկային հաշիվներով գործառնություններ կատարելու վերաբերյալ լիազորագրերը:

Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով սահմանված հաշվետվությունների իմաստով գործարքների վերաբերյալ հաշվետվությունները տրամադրվում են միայն այն դեպքում, երբ գինը (գործառնություններ կատարելու գումարային սահմանաչափը) նշված է գործարքում և գերազանցում է ամրագրված սահմանաչափը:

դ. իրավաբանական անձանց հիմնադրման, գործունեության կամ կառավարման համար դրամական միջոցների կամ այլ գույքի տրամադրման գործարքներ, օրինակ՝

Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված հաշվետվությունների իմաստով գործարքների վերաբերյալ հաշվետվությունները տրամադրվում են միայն այն դեպքում, երբ գինը (արժեքը) նշված է գործարքում և գերազանցում է ամրագրված սահմանաչափը:

ե. իրավաբանական անձանց հիմնադրման, գործունեության կամ կառավարման գործառույթների իրականացման, ինչպես նաև իրավաբանական անձանց կանոնադրական կապիտալում (բաժնեհավաք կապիտալում և այլն) մասնակցության, փայի և այյնի օտարման (ձեռքբերման), կամ իրավաբանական անձանց անվանական կամ շուկայական արժեքով բաժնետոմսերի (բաժնեմասերի, փայերի) օտարման (ձեռքբերման) գործարքներ, որոնք «դ» կետով սահմանված դեպքերից բացի ներառում են նաև իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալում ներդրումների կատարման կամ փայի օտարման գործարքները:

 Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված հաշվետվությունների իմաստով գործարքների վերաբերյալ հաշվետվությունները տրամադրվում են միայն այն դեպքում, երբ գինը (անվանական կամ շուկայական արժեքը) նշված է գործարքում և գերազանցում է ամրագրված սահմանաչափը:

«Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի որոշ դրույթների կիրառության վերաբերյալ

 Հարց. «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 15-րդ հոդվածի համաձայն` նույնականացման և ինքնության ստուգման պահանջները թույլատրվում է իրականացնել գործարար հարաբերություն հաստատելու կամ միանգամյա գործարք կատարելու ընթացքում կամ դրանից հետո ողջամիտ ժամկետում: Ինչպե՞ս է որոշվում Օրենքով սահմանված ողջամիտ ժամկետը:

Պատասխան. Օրենքի 15-րդ հոդվածի համաձայն` նույնականացման համար պահանջվող տեղեկությունները ձեռք բերել և դրանց իսկությունը ստուգել թույլատրվում է նաև գործարար հարաբերություն հաստատելու կամ միանգամյա գործարք կատարելու ընթացքում կամ դրանից հետո ողջամիտ ժամկետում, այն դեպքում, եթե արդյունավետորեն կանխարգելված է փողերի լվացման կամ ահաբեկչության ֆինանսավորման ռիսկը, և դա անհրաժեշտ է բնականոն գործարար հարաբերությունները չխափանելու նպատակով: Միջազգային փորձի համեմատական վերլուծությունից և ողջամիտ ժամկետի կիրառման գործարար շրջանառության սովորույթից ելնելով` նույնականացման և ինքնության ստուգման համար անհրաժեշտ տվյալների ձեռք բերումը պետք է իրականացվի հնարավորինս սեղմ ժամկետներում, որը ամեն դեպքում չպետք է գերազանցի գործարար հարաբերության հաստատումից կամ միանգամյա գործարքը կատարելուց հետո 7 օրը: Ողջամիտ ժամկետի հետ կապված հստակեցումները կարող են նախատեսվել հաշվետու անձի ներքին իրավական ակտերով: Այն դեպքում, երբ հաճախորդի նույնականացումը իրականացվում է գործարար հարաբերություն հաստատելուց կամ միանգամյա գործարք կատարելուց հետո, հարկ է նաև ձեռնարկել ներքին իրավական ակտերով նախատեսված անհրաժեշտ միջոցառումներ` հավաստիանալու համար, որ ՓԼ/ԱՖ ռիսկերը արդյունավետորեն կանխարգելված են:

 Հարց. Ի՞նչ հաճախականությամբ է անհրաժեշտ թարմացնել գործարար հարաբերությունում հաճախորդի նույնականացման արդյունքում uտացված տվյալները:

Պատասխան. Օրենքի 16-րդ հոդվածի համաձայն` գործարար հարաբերությունում հաճախորդի նույնականացման արդյունքում uտացված տվյալները անհրաժեշտ է թարմացնել հաշվետվություն տրամադրող անձի կողմից uահմանված հաճախականությամբ: Նշված տվյալների արդիականությունն ապահովելու նպատակով առաջարկվում է տվյալների թարմացման պարտավորության համար սահմանել ոչ պակաս, քան տարին մեկ անգամ նվազագույն պարբերականություն:

 Հարց. Հաճախորդների պատշաճ ուսումնասիրության վերաբերյալ պահանջները տարածվո՞ւմ են արդյոք մինչև Օրենքի ընդունումը գոյություն ունեցած հաճախորդների նկատմամբ:

Պատասխան. Այո, տարածվում են: Մինչև Օրենքի ընդունումը գոյություն ունեցած հաճախորդների նկատմամբ պատշաճ ուսումնասիրության վերաբերյալ պահանջներն անհրաժեշտ է կատարել` հիմնվելով յուրաքանչյուր հաճախորդի հետ կապված ռիսկերի և դրանց էականության վրա:

4. Իրավաբանական անձի իրական շահառուի բացահայտման վերաբերյալ

Հարց. Հաշվի առնելով «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 5-րդ մասի 2-րդ կետի և 27-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերի պահանջները, ինչպես նաև «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածի 1-ին մասի, «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների և անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքի 66-րդ հոդվածի 3-րդ մասի և 36-րդ հոդվածի 4-րդ մասի պահանջները` ինչպե՞ս պետք է վարվի հաշվետվություն տրամադրող անձը իրավաբանական անձի իրական շահառուին պարզելիս և (կամ) նույնականացնելիս, այդ թվում՝ այն դեպքերում երբ առկա է իրավաբանական անձանց անվերջանալի շղթա:

Պատասխան. «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի  (այսուհետ` Օրենք) 16-րդ հոդվածի 5-րդ մասը սահմանում է, որ հաշվետվություն տրամադրող անձը պետք է պարզի, թե արդյոք հաճախորդը հանդես է գալիս իր կամ այլ անձի անունից և (կամ) օգտին: Հաշվետվություն տրամադրող անձը պետք է «պարզի իրական շահառուի առկայությունը և առկայության դեպքում, uույն հոդվածի 1-4-րդ և 8-րդ մաuերին համապատաuխան, նույնականացնի իրական շահառուին ու uտուգի նրա ինքնությունը:»:

          Այս պահանջը բխում է ՖԱԹՖ-ի 10-րդ և 22-րդ հանձնարարականներից, որոնք հաճախորդի պատշաճ ուսումնասիրության շրջանակում հաշվետվություն տրամադրող անձանցից պահանջում են նույնականացնել իրական շահառուին և իրական շահառուի ինքնությունը ստուգելու նպատակով ձեռնարկել ողջամիտ քայլեր, որոնք հաշվետվություն տրամարդող անձին թույլ կտան վստահանալ, որ իրեն հայտնի է իրական շահառուի ով լինելը. ընդ որում, իրավաբանական անձ կամ կազմավորում հանդիսացող հաճախորդների դեպքում հաշվետվություն տրամադրող անձը պետք է պատկերացում ունենա հաճախորդի սեփականատերերի և կազմակերպության նկատմամբ հսկողություն իրականացնող անձանց մասին:

          Օրենքի 9-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է, որ իրավաբանական անձի պետական գրանցման դեպքում հիմնադիրները պարտավոր են իրավաբանական անձանց գրանցող պետական մարմնին (այսուհետ՝ Պետական ռեգիստր) ներկայացնել իրավաբանական անձի իրական շահառուների վերաբերյալ հայտարարություն: Միևնույն ժամանակ,  «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների և անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքի 66-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝  իրավաբանական անձը պարտավոր է պետական գրանցման, կանոնադրական կապիտալի կամ մասնակիցների կազմի փոփոխվելու դեպքում Օրենքով սահմանված կարգով Պետական ռեգիստր ներկայացնել իրավաբանական անձի իրական շահառուների վերաբերյալ հայտարարություն:

          Այս պահանջը բխում է ՖԱԹՖ-ի 24-րդ հանձնարարականից, որը երկրներից պահանջում է ապահովել իրավաբանական անձանց իրական շահառուների և իրավաբանական անձանց նկատմամբ հսկողություն իրականացնող անձանց վերաբերյալ համարժեք, ստույգ և արդիական տեղեկությունների առկայությունը:

Իրավաբանական անձանց իրական շահառուների բացահայտմանն է անդրադառնում 2014 թվականի ՖԱԹՖ-ի Թափանցիկության և իրական շահառուների բացահայտման ուղեցույցը (այսուհետ՝ Ուղեցույց), որի 32-րդ կետով սահմանվում են հաշվետվություն տրամադրող անձանց (և Պետական ռեգիստրի) կողմից իրականացման ենթակա հաջորդական գործողությունները: Մասնավորապես,  ֆինանսական և ոչ ֆինանսական հաստատությունները պետք է պարզեն և նույնականացնեն, իսկ Պետական ռեգիստրը պետք է պարզի.

<!--[if !supportLists]-->1.     <!--[endif]-->այն ֆիզիկական անձանց, ովքեր իրավաբանական անձի կապիտալում իրենց մասնակցության ուժով վերջնական հսկողություն են իրականացնում այդ անձի նկատմամբ (առկայության դեպքում, քանի որ բաժնեմասերի սեփականության բազմաբնույթ լինելով պայմանավորված` հնարավոր է, որ այդպիսի ֆիզիկական անձինք (անհատապես կամ համատեղ գործող) ի վերջո գոյություն չունենան),

<!--[if !supportLists]-->2.    <!--[endif]-->որևէ այլ միջոցներով իրավաբանական անձի նկատմամբ հսկողություն իրականացնող ֆիզիկական անձանց (առկայության դեպքում), եթե առկա են կասկածներ առ այն, թե արդյոք 1-ին կետում նշված` իրավաբանական անձի կապիտալում վերահսկիչ բաժնեմասի սեփականատեր ֆիզիկական անձն (անձինք) է (են) իրական շահառուն(երը), կամ եթե որևէ ֆիզիկական անձ իր բաժնեմասի ուժով հսկողություն չի իրականացնում իրավաբանական անձի նկատմամբ,

<!--[if !supportLists]-->3.    <!--[endif]-->իրավաբանական անձի ավագ ղեկավարի պաշտոնը զբաղեցնող ֆիզիկական անձին, եթե 1-ին և 2-րդ կետերում նշված որևէ ֆիզիկական անձի պարզել չի հաջողվում:

Այսպիսով, բոլոր այն դեպքերում, երբ հնարավոր չի լինում պարզել և (կամ) նույնականացնել 1-ին, ապա 2-րդ կետով նախատեսված ֆիզիկական անձանց ինքնությունը, ՖԱԹՖ-ի հանձնարարականները հնարավորություն են տալիս կանգ առնել իրավաբանական անձի իրական շահառուն պարզելու և (կամ) նույնականացնելու գործընթացի հարցում` պարզելով և (կամ) նույնականացնելով իրավաբանական անձի ավագ ղեկավարի պաշտոնը զբաղեցնող ֆիզիկական անձի ինքնությունը: Այս տեսանկյունից պետք է նշել, Օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 14-րդ կետը սահմանում է, որ իրավաբանական անձի շահառու կարող է հանդիսանալ, ի թիվս այլոց, տվյալ իրավաբանական անձի կառավարման և (կամ) ղեկավար մարմնի անդամը:  

2014 թվականի ՖԱԹՖ-ի Թափանցիկության և իրական շահառուների բացահայտման ուղեցույցը պարզաբանում է, թե ովքեր են այն ֆիզիկական անձինք, ովքեր կարող են իրավաբանական անձի նկատմամբ հսկողություն իրականացնել որոշակի պաշտոն զբաղեցնելու միջոցով: Որպես այդպիսիք, մասնավորապես հանդես են գալիս ֆիզիկական անձը (անձինք), ով(քեր) պատասխանատու է (են) ռազմավարական որոշումների համար, որոնք արմատական ազդեցություն ունեն բիզնեսի կամ իրավաբանական անձի գործունեության ընդհանուր ուղղության վրա կամ ֆիզիկական անձը (անձինք), ով(քեր) ղեկավար պաշտոն զբաղեցնելու միջոցով գործառնական հսկողություն է (են) իրականացնում իրավաբանական անձի ամենօրյա կամ կանոնավոր գործունեության նկատմամբ, ինչպիսիք են, օրինակ, գլխավոր գործադիր տնօրենը, գլխավոր ֆինանսական տնօրենը, ավագ կամ գործադիր տնօրենը կամ նախագահը<!--[if !supportFootnotes]-->[1]<!--[endif]-->:

Ուղեցույցով ներկայացվող պարզաբանումներին առավել մանրամասն կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղմամբ` https://www.cba.am/Storage/AM/downloads/FDK/Guidelines/Guidance_on_tbo_arm.pdf​:

Այն դեպքում, երբ հաջորդական գործողություններից վերջինի իրականացումը նույնպես չի հաջողվում, ֆինանսական և ոչ ֆինանսական հաստատությունները պետք է Օրենքի 27-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասով սահմանված կարգով մերժի կամ դադարեցնի գործարքի կամ գործարար հարաբերության իրականացումը և դիտարկի այն կասկածելի որակելու հարցը, իսկ Պետական ռեգիստրը պետք է «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, իրավաբանական անձանց առանձնացված ստորաբաժանումների, հիմնարկների և անհատ ձեռնարկատերերի պետական հաշվառման մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն մերժի իրավաբանական անձի գրանցումը:

5.Դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատության կողմից փոխանցմանն ուղեկցող հանձնարարականում ներառվող տեղեկությունների վերաբերյալ​

Հարց. Հաշվի առնելով «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջը` արդյո՞ք դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատությունը պարտավոր է 20-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետի համաձայն ձեռք բերվող և պահպանվող տեղեկատվությունը ամբողջությամբ ներառել փոխանցմանն ուղեկցող վճարման հանձնարարականում:

Պատասխան. Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝

2. Բոլոր դրամական փոխանցումների դեպքում դրամական փոխանում ուղարկող ֆինանսական հաստատությունը պետք է սույն հոդվածի 1-ին մասով սահմանված տեղեկությունները ներառի փոխանցմանն ուղեկցող վճարման հանձնարարականում:...

Օրենք 20-րդ հոդվածի 1-ին մասը, իր հերթին, սահմանում է այն տեղեկությունների ցանկը, որոնք  դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատությունը պարտավոր է ձեռք բերել և պահպանել: Մասնավորապես, ի թիվս Օրենքի 20-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված այլ տեղեկությունների՝ դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատությունը պարտավոր է ձեռք բերել և պահպանել նաև փոխանցում կատարողի անձը հաստատող փաստաթղթի տվյալները՝ ֆիզիկական անձի համար, կամ անհատականացման համարը (պետական գրանցման, հաշվառման համարը և այլն)՝ իրավաբանական անձանց համար:

Այս պահանջը բխում է ՖԱԹՖ-ի 16-րդ հանձնարարականից, որը սահմանում է, որ ահաբեկիչներին և այլ հանցագործներին դրամական փոխանցումների ծառայություններից ազատ օգտվելու և իրենց միջոցները տեղաշարժելու հնարավորությունից զրկելու, ինչպես նաև այդպիսի չարաշահումների դեպքերը հայտնաբերելու նպատակով՝ դրամական փոխանցումներին ուղեկցող տեղեկությունները պետք է պարտադիր ներառեն հետևյալը.

1) Փոխանցում կատարողի անունը,
2) Փոխանցում կատարողի հաշվեհամարը, որն օգտագործվում է փոխանցումը իրականացնելու համար,
3) Փոխանցում կատարողի հասցեն կամ անձը հաստատող ազգային փաստաթղթի համարը, կամ հաճախորդի նույնականացման համարը կամ ծննդյան ամսաթիվը և վայրը,
4) Փոխանցում ստացողի անունը, և
5) Փոխանցում ստացողի հաշվեհամարը, որն օգտագործվում է փոխանցումը իրականացնելու համար:

Այսինքն, ՖԱԹՖ-ի 16-րդ հանձնարարականի պահանջի համաձայն՝ դրամական փոխանցմանն ուղեկցող տեղեկությունների շարքում անհրաժեշտ է ներառել փոխանցում կատարող ֆիզիկական անձին վերաբերող հետևյալ տվյալներից որևէ մեկը.

- Հասցեն, կամ 
- Անձը հաստատող ազգային փաստաթղթի համարը, կամ 
- Նույնականացման համարը, կամ
- Ծննդյան ամսաթիվը և վայրը:

Այսպիսով, դրամական փոխանցում իրականացնող ֆինանսական հաստատության կողմից Օրենքի 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված պարտականությունը կհամարվի կատարված, եթե վերջինիս կողմից դրամական փոխանցմանն ուղեկցող վճարման հանձնարարականում ներառվեն փոխանցում կատարողի անձը հաստատող` վերը նշված տվյալներից որևէ մեկը:

6. Առանց առերես շփման գործարար հարաբերությունների առաջին վճարման պահանջի վերաբերյալ

Հարց. Արդյոք ՀՀ կենտրոնական բանկի խորհրդի 07.010.2014թ. թիվ 279-Ն որոշմամբ հաստատված «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման կանխարգելման ոլորտում հաշվետվություն տրամադրող անձանց համար սահմանվող նվազագույն պահանջների վերաբերյալ կանոնակարգ»-ի (այսուհետ՝ Կանոնակարգ) 40-րդ կետով սահմանված պահանջը տարածվում է նաև այն դեպքերի վրա, երբ հաշվետվություն տրամադրող անձը, Կանոնակարգի 22.1-րդ կետի համաձայն կատարված ռիսկերի բացահայտման, գնահատման և զսպման արդյունքում առանց առերես շփման գործարքը կամ գործարար հարաբերությունը գնահատել է միջին ռիսկ:

Պատասխան. Կանոնակարգի 27-րդ կետի 6-րդ ենթակետի համաձայն՝ առանց առերես շփման գործարքը կամ գործարար հարաբերությունը փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման (այսուհետ՝ ՓԼ/ԱՖ) բարձր ռիսկի չափանիշ է, ինչը նշանակում է, որ նմանատիպ պրոդուկտներից օգտվող հաճախորդների առնչությամբ հաշվետվություն տրամադրող անձը պետք է իրականացնի հավելյալ պատշաճ ուսումնասիրության միջոցառումներ: Իբրև հաճախորդին ֆիզիկապես չտեսնելուց բխող ՓԼ/ԱՖ ռիսկերի զսպման մեխանիզմ՝ ի լրումն հավելյալ պատշաճ ուսումնասիրության միջոցառումների, Կանոնակարգի 40-րդ կետը սահմանում է նաև, որ հաշվետվություն տրամադրող անձը առանց առերես շփման գործարար հարաբերության շրջանակներում պետք է պահանջի, որ առաջին վճարումը կատարվի Օրենքի 16-րդ հոդվածի 8-րդ մասի 3-րդ կետի «ա»-«գ» ենթակետերով սահմանված պահանջներին բավարարող ֆինանսական հաստատությունում հաճախորդի անվամբ բացված հաշվով:

Առանց առերես շփման գործարար հարաբերություններին վերաբերող վերոգրյալ պահանջը բխում է ՖԱԹՖ-ի 10-րդ հանձնարարականից, որը ևս սահմանում է այն իբրև բարձր ռիսկային գործարար հարաբերությունների ռիսկի զսպման մեխանիզմի տարր:

Այսպիսով, այն դեպքերում, երբ հաշվետվություն տրամադրող անձը, հիմք ընդունելով Կանոնակարգի 22.1-րդ կետը, կկատարի ռիսկերի վերլուծությունը, իր ներքին ընթացակարգերով կնախատեսի հաճախորդին ֆիզիկապես չտեսնելուց բխող ռիսկերի զսպման միջոցառումներ (օրինակ՝ գումարի խիստ սահամանափակում, պրոդուկտից օգտվող հաճախորդների խմբերի սահմանափակում բացառապես ռեզիդենտ և ֆիզիկական անձ հաճախորդներով, հաճախորդի պատշաճ ուսումնասիրության տվյալների ստացում գործընկեր ֆինանսական հաստատությունից և այլն), նշվածի արդյունքում առանց առերես շփման գործարք կամ գործարար հարաբերություն ենթադրող պրոդուկտի ռիսկը կգնահատի միջին, ինչպես նաև համապատասխան վերլուծության արդյունքները Կանոնակարգի 4-րդ գլխով սահմանված կարգով կտրամադրի ՀՀ կենտրոնական բանկի ֆինանսական դիտարկումների կենտրոնին, Կանոնակարգի 40-րդ կետով սահմանված պահանջի կատարումը անհրաժեշտ չէ:

7. Ֆինանսական խմբի անդամների միջև ԿԳՀ-ներին առնչվող տեղեկատվության փոխանակման վերաբերյալ

Հարց. Արդյո՞ք «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ ֆինանսական խմբի անդամները իրավունք չունեն տեղեկատվություն փոխանակել ԿԳՀ-ների վերաբերյալ:

Պատասխան. «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ֆինանսական խումբը պետք է ունենա և կիրառի փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման կանխարգելմանն ուղղված, ամբողջ խմբի համար կիրառելի ներքին իրավական ակտեր: Նույն հոդվածի 1-ին մասի 15-րդ կետի համաձայն՝ ֆինանսական խումբը պետք է ունենա նաև ֆինանսական խմբի անդամների միջև փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի նմատակներով տեղեկատվության փոխանակման համար, ինչը ներառում է նաև ԿԳՀ-ին առնչվող ցանկացած տեղեկատվության փոխանակում: Վերը նշվածը բխում է ՖԱԹՖ 18-րդ և 21-րդ հանձնարարականներից, որոնք ևս սահմանում են ԿԳՀ-ներին առնչվող տեղեկատվության փոխանակումը ՓԼ/ԱՖ դեմ պայքարի նպատակով փոխանակվող տեղեկատվության ներքո և չի դիտում դա իբրև կասկածների բացահայտում: Այսպիսով, ֆինանսական խմբերը պարտավոր են իրենց անդամների միջև փոխանակել ինչպես ԿԳՀ-ներին առնչվող, այնպես էլ ՓԼ/ԱՖ դեմ պայքարի նպատակներից բխող ցանկացած այլ տեղեկատվություն:

Հաշվետվականության և հաճախորդների պատշաճ ուսումնասիրության հետ կապված պարտականությունների վերաբերյալ 

8. Գործարքի կամ գործարար հարաբերության իրական շահ​առուի վերաբերյալ 

Հարց. Արդյո՞ք գործարքի կամ գործարար հարաբերության իրական շահառու կարող է լինել անչափահաս անձը:

Պատասխան. «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 14-րդ կետի համաձայն գործարքում կամ գործարար հարաբերությունում իրական շահառու է համարվում այն ֆիզիկական անձը, 

ա) որի անունից կամ օգտին հաճախորդն իրականում գործում է, և/կամ 
բ) որն իրականում վերահսկում է հաճախորդին կամ այն անձին, որի անունից կամ օգտին գործարքը կամ գործարար հարաբերությունը իրականացվում է, և/կամ
գ) այն անձը, որին պատկանում է իրավաբանական անձ հանդիսացող հաճախորդը, կամ 
դ) այն անձը, որի անունից կամ օգտին գործարքը կամ գործարար հարաբերությունն իրականացվում է:

Ոչ Օրենքում, ոչ միջազգային ստանդարտներում իրական շահառուի չափահասության վերաբերյալ պահանջներ առկա չեն: Ըստ այդմ, անչափահաս անձը ևս կարող է համարվել գործարքի կամ գործարար հարաբերության իրական շահառու, եթե համապատասխանում է Օրենքի վերոգրյալ հիմքերից որևէ մեկին։ 

Այնուամենայնիվ, իրական շահառուի բացահայտման համապարփակության և արդյունավետության տեսանկյունից կարևոր են նաև օրենսդրությամբ քաղաքացու գործունակությանը ներկայացվող պահանջները: Մասնավորապես,

• ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ՀՀ քաղաքացու գործունակությունը, այն է՝ իր գործողություններով քաղաքացիական իրավունքներ ձեռք բերելու և իրականացնելու, իր համար քաղաքացիական պարտականություններ ստեղծելու ու դրանք կատարելու քաղաքացու ունակությունը, ամբողջ ծավալով ծագում է չափահաս տարիքից՝ 18 տարեկանից։ 

• Միևնույն ժամանակ, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի օրենսգրքի 29-րդ հոդվածի համաձայն՝  տասնչորս տարեկանը չլրացած անչափահասների փոխարեն գործարքները՝ բացառությամբ մանր կենցաղային, նոտարական վավերացում և պետական գրանցում չպահանջող, օրինական ներկայացուցչի կողմից տրամադրված միջոցները տնօրինելու գործարքների, կարող են կնքել միայն նրանց ծնողները, որդեգրողները կամ խնամակալները (այսուհետ՝ օրինական ներկայացուցիչներ): Հարկ է նշել, որ անգամ բացառություն կազմող դեպքերում գույքային պատասխանատվությունը միևնույն է կրում են օրինական ներկայացուցիչները: 

Այսպիսով, բոլոր այն դեպքերում երբ գործարքի կամ գործարար հարաբերության իրական շահառուն տասնչորս տարին չլրացած անչափահաս է, բանկը պարտավոր է որպես իրական շահառու դիտել և Օրենքի 16-րդ հոդվածի 5-րդ մասով սահմանված գործողությունները իրականացնել նաև նրա օրինական ներկայացուցիչների նկատմամբ: 

9. Անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների դեպքում կանխիկ եղանակով վճարում իրականացնելու սահմանափակումների վերաբերյալ                                                                                                                             

Հարց. Ի՞նչ պարտականություններ ունեն հաշվետվություն տրամադրող անձինք 50 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների դեպքում նշված սահմանաչափը գերազանցող մասը կանխիկ եղանակով իրականացնելու արգելքի ապահովման շրջանակներում: 

Պատասխան. «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված` 50 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների դեպքում նշված սահմանաչափը գերազանցող մասը կանխիկ եղանակով իրականացնելու արգելքը նախատեսվել է անշարժ գույքի շուկայում կանխիկի շրջանառությունից բխող փողերի լվացման ռիսկերը զսպելու նպատակով: 

Պրակտիկայում վերոգրյալ արգելքի կիրարկումը պետք է ապահովվի այն հաշվետվություն տրամադրող անձանց կողմից, որոնք որևէ կերպ կառնչվեն անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների հետ, օրինակ՝ բանկեր, վարկային կազմակերպություններ, նոտարներ, ռիելթորներ, ըստ վերաբերելիության՝ այլ հաշվետվություն տրամադրող անձինք: Ընդ որում, հաշվետվություն տրամադրող անձանց պարտականությունն այս առումով հաճախորդներին Оրենքի համապատասխան դրույթի վերաբերյալ պատշաճ կերպով իրազեկելն ու խորհրդատվություն տրամադրելն է:  Մասնավորապես` նշված իրազեկումն ու խորհրդատվությունը ըստ հաշվետվություն տրամադրող անձանց տեսակների պետք է իրականացվի ստորև ներկայացված եղանակերով: ​

Բանկերը անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների հետ կարող են առնչվել հաճախորդների հաշվին կանխիկ մուտքերի կամ ելքերի (երբ իբրև նպատակ նշվում է անշարժ գույքի առուվաճառքը), ինչպես նաև հիփոթեքային վարկերի տրամադրման շրջանակներում:

Առաջին դեպքում, երբ օրինակ հաճախորդն իր հաշվից կանխիկացնում է 65 միլիոն ՀՀ դրամ՝ իբրև նպատակ նշելով անշարժ գույքի ձեռքբերումը, բանկը պարտավոր է պատշաճ եղանակով իրազեկել հաճախորդին Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված սահմանափակման վերաբերյալ, առաջարկել գործարքի՝ սահմանաչափը գերազանցող մասը կատարել բանկային փոխանցումով, տեղեկացնել նշված պահանջը չպահպանելու դեպքում գործարքի անվավերության ռիսկի վերաբերյալ: Այն դեպքում, երբ հաճախորդը բանկի կողմից իրականացված բացատրական միջոցառումներից հետո պնդում է գումարի ամբողջական կանխիկացման իր պահանջը, անհրաժեշտ է դիտարկել գործարքը կամ գործարար հարաբերությունը կասկածելի որակելու և կասկածելի գործարքի վերաբերյալ հաշվետվություն տրամադրելու հարցը:  

Ինչ վերաբերում է հիփոթեքային վարկերին, սովորաբար կնքվող եռակողմ պայմանագրերում (գնորդ-վարկառու, բանկ, վաճառող) անհրաժեշտ է ամրագրել դրույթ՝ անշարժ գույքի վաճառքի գնի 50 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող մասը վաճառողին անկանխիկ եղանակով վճարելու մասին: 

Վերը նշված դեպքերում, Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված դրույթը մեկնաբանելիս պետք է հաշվի առնել նաև հետևյալը.

• Դրույթը չի ենթադրում գործարքի կատարում բացառապես գնորդի հաշվից վաճառողի հաշվին անկանխիկ փոխանցման եղանակով,

• Դրույթի իմաստով անկանխիկ է համարվում նաև գումարի կանխիկ մուտքը վաճառողի հաշվին՝ անկախ այն հանգամանքից գումարը մուտք է արվել գնորդի, թե վաճառողի կողմից: Այս առումով Օրենքի նշված դրույթում առկա «կանխիկ եղանակով» ձևակերպումը չպետք է շփոթել պարտադիր տեղեկացման ենթակա հաշվետվությունների՝ «կանխիկի հետ կապված գործարքներ» ձևակերպման հետ: 

Բոլոր դեպքերում անհրաժեշտ է, որպեսզի բանկին ներկայացվեն անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքը հիմնավորող փաստաթղթերը, օրինակ՝ պայմանագիրը: 

Նոտարները՝ որպես հաշվետվություն տրամադրող անձ, դրույթի կիրարկման շրջանակներում պարտավոր են կամ անշարժ գույքի առուվաճառքի պայմանագրում ամրագրել գնորդի կողմից վաճառողին Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված սահմանաչափը գերազանցող գումարը անկանխիկ եղանակով փոխանցելու պարտականություն, կամ այլ ձևով, օրինակ՝ գրավոր եղանակով, պայմանագրի կողմերին իրազեկել խնդրո առարկա արգելքի, վերջինի չպահպանման դեպքում գործարքը անվավեր ճանաչվելու ռիսկի վերաբերյալ: Ընդ որում, այն դեպքերում, երբ նոտարի համար պարզ է դառնում, որ կողմերը միտումնավոր՝ Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված արգելքը շրջանցելու նպատակով, իջեցնում են անշարժ գույքի պայմանագրային գինը, անհրաժեշտ է դիտարկել գործարքը կասկածելի որակելու և կասկածելի գործարքի վերաբերյալ հաշվետվություն տրամադրելու հարցը: 

Այսպիսով, դրույթը մեկնաբանելիս պետք է հաշվի առնել, որ Օրենքով նախատեսված պարտականությունների շրջանակներում դրույթը չի ենթադրում պայմանագրի վավերացում միայն անկանխիկ վճարման փաստը հավաստող փաստաթղթի ներկայացման դեպքում, բացառությամբ այն դեպքի, երբ գործարքի վավերացման պահին վճարումը արդեն իսկ իրականացվել է: Այս դեպքում անհրաժեշտ է ներկայացնել անկանխիկ վճարումը հավաստող փաստաթուղթ: 

Ռիելթորները անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքներին առնչվում են դրանց միջնորդավորված իրականացման դեպքում: Ռիելթորները միջնորդի գործառույթ կատարելիս կամ առուվաճառքի պայմանագիրը նախագծելիս պարտավոր են, հաշվի առնելով վերը ներկայացված դիրքորոշումներն ու մեկնաբանությունները, իրազեկել հաճախորդներին Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված արգելքի և դրա պահպանման ուղիների վերաբերյալ:

Այլ հաշվետվություն տրամադրող անձինք, որոնք որևէ կերպ կառնչվեն անշարժ գույքի առուվաճառքի գործարքների հետ, նույնպես պարտավոր են, հաշվի առնելով վերը ներկայացված դիրքորոշումներն ու մեկնաբանությունները, իրազեկել հաճախորդներին Օրենքի 15-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված արգելքի և դրա պահպանման ուղիների վերաբերյալ:

 Հարց. Ո՞ր պահից է սկսվում հաշվարկվել պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի վերաբերյալ հաշվետվությունը Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոնին տրամադրելու եռօրյա ժամկետը։

Պատասխան. Պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի վերաբերյալ հաշվետվություն տրամադրելու եռօրյա ժամկետի հաշվարկը սկսվում է գործարքի կնքմանը հաջորդող աշխատանքային օրվանից։ Օրինակ` եթե գործարքը կնքվել է մարտի 4-ին, որը հինգշաբթի է, ապա պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքի վերաբերյալ հաշվետվությունը տրամադրելու եռօրյա ժամկետի հաշվարկը սկսվում է մարտի 5-ից՝ ուրբաթ օրվանից ։ Այստեղ պետք է հաշվի առնել նաև այն հանգամանքը, որ եռօրյա ժամկետն ընդգրկում է միայն աշխատանքային օրերը. մեր օրինակի դեպքում եռօրյա ժամկետն ավարտվում է չորեքշաբթի՝ մարտի 10-ին (քանի որ մարտի 8-ը ոչ աշխատանքային օր է):

 Հարց. Այն դեպքում, երբ ֆինանսական հաստատությունը բանկից կամ վարկային կազմակերպությունից վարկ է վերցնում, արդյո՞ք պետք է հաշվետվություն ներկայացնի Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն։

Պատասխան. Ո´չ, ֆինանսական հաստատությունը բանկից կամ վարկային կազմակերպությունից վարկ վերցնելիս Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն հաշվետվություն չի ներկայացնում։

 Հարց. Արդյո՞ք պետական պարտատոմսերի առուվաճառքի դեպքում անհրաժեշտ է հաշվետվություն ներկայացնել Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն։

Պատասախան. Պետական պարտատոմսերի առուվաճառքի դեպքում Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոնին հաշվետվություն ներկայացվում է միայն պետական պարտատոմսերի երկրորդային տեղաբաշխման դեպքում, երբ առուվաճառքի մի կողմը մասնագիտացված անձ չէ։

 Հարց. Արդյո՞ք պետք է իրավաբանական անձանց գրանցող մարմինը (պետական ռեգիստր) Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն հաշվետվություն ներկայացնի առևտրային կազմակերպությունների կանոնադրական կապիտալում բաժնի օտարման կամ ձեռքբերման գործարքների վերաբերյալ այն դեպքում, երբ կողմերից մեկը պետական մարմին է։

Պատասխան. Այո´, իրավաբանական անձանց գրանցող մարմինը պետք է Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն հաշվետվություն ներկայացնի՝ անկախ այն հանգամանքից գործարքի կողմը պետական մարմին է, թե ոչ։

 Հարց. Եթե ֆինանսական հաստատությունը փոխառություն է վերցրել կամ տրամադրել, կամ ֆինանսական հաստատության կանոնադրական կապիտալում կատարվել է փոփոխություն, որի գումարը գերազանցում է 20 միլիոն ՀՀ դրամը, արդյո՞ք ֆինանսական հաստատությունը պետք է պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնի Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն։

Պատասխան. Ֆինանսական հաստատությունների կողմից պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքներից բացառությունները նախատեսված են Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2008 թվականի հուլիսի 31-ի թիվ 231-Ն որոշմամբ հաստատված «Թիվ 001 հաշվետվական ձևի լրացման և ներկայացման ուղեցույցի» 5-րդ կետով և Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2009 թվականի հոկտեմբերի 6-ի թիվ 296-Ն որոշման Հավելած 2-ի (Բանկերի հաշվառման կարգը, բանկերի կողմից պարտադիր տեղեկացման ենթակա և կասկածելի գործարքի կամ գործարար հարաբերության վերաբերյալ տեղեկությունների տրամադրման կարգը և պայմանները) 9-րդ կետով, որոնք չեն ներառում վերը նշված գործարքները։ Հետևաբար, ֆինանսական հաստատությունը պարտավոր է 20 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող փոխառություն վերցնելու կամ տրամադրելու կամ կանոնադրական կապիտալում փոփոխություններ կատարելու դեպքում հաշվետվություն ներկայացնել Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոն։

 Հարց. Արդյո՞ք անձինք, ովքեր ՀՀ-ում բարձրաuտիճան մակարդակով իրականացրել կամ իրականացնում են պետական, քաղաքական կամ հանրային բնույթի նշանակալից գործառույթներ, փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի օրենսդրության տեսանկյունից պետք է դիտվեն որպես բարձր ռիսկային։

Պատասխան. Ոչ´, «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն` բարձր ռիսկային են համարվում այն անձինք, ովքեր oտարերկրյա պետությունում կամ տարածքում իրականացնում կամ իրականացրել են բարձրաuտիճան մակարդակով պետական, քաղաքական կամ հանրային բնույթի նշանակալից գործառույթներ։

 Հարց. Արդյո՞ք առանց առերես շփման բոլոր գործարքները կամ գործարար հարաբերությունները պետք է դիտարկվեն որպես բարձր ռիսկային։

Պատասխան. Այո´։ Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի ոլորտում ֆինանսական հաստատությունների համար սահմանվող նվազագույն պահանջների վերաբերյալ կանոնակարգի 22-րդ կետի համաձայն` առանց առերես շփման գործարար հարաբերությունների հաստատումը կամ միանգամյա գործարքի կնքումը դիտարկվում է որպես բարձր ռիսկային, իսկ կանոնակարգի 2-րդ կետով նախատեսված են այն նվազագույն լրացուցիչ միջոցառումները, որոնք պետք է իրականացնեն ֆինանսական հաստատությունները առանց առերես շփման գործարար հարաբերություններ հաստատելիս կամ միանգամյա գործարք կնքելիս։

 Հարց. Արդյո՞ք վարկային կազմակերպության՝ փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի գծով պատասխանատու աշխատակիցը պետք է որակավորվի լիազոր մարմնի կողմից։

Պատասխան. Համաձայն «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի 2-րդ կետի` հաշվետվություն տրամադրող անձանց, այդ թվում նաև` վարկային կազմակերպությունների ներքին դիտարկումների մարմնի աշխատակիցները պետք է լիազոր մարմնի կողմից սահմանված կարգով և մասնագիտական համապատասխանության չափանիշների հիման վրա անցնեն որակավորում։ Նույն օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` ՓԼ/ԱՖ կանխարգելման ոլորտում իրավասու աշխատակիցների որակավորման նվազագույն կանոնները պետք է սահմանվեն լիազոր մարմնի կողմից։ Ներկայումս նման կարգավորում առկա չէ (բացառությամբ բանկերի), հետևաբար վարկային կազմակերպության՝ փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի գծով պատասխանատու աշխատակիցների որակավորման պահանջը չի գործում։

 Հարց. Արդյո՞ք «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքով (այսուհետ՝ Օրենք) սահմանված կասկածելի գործարքի կամ գործարար հարաբերության և (կամ) պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելու, ինչպես նաև հաճախորդի պատշաճ ուսումնասիրության իրականացման պահանջները տարածվում են պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչների նկատմամբ:

Պատասխան.

Իրավական կարգավիճակը

1. Օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի ե․ ենթակետի համաձայն հաշվետվություն տրամադրող անձանց թվին են դասվում նաև «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն ներդրումային ծառայություններ մատուցող անձինք, բացառությամբ կորպորատիվ ներդրումային ֆոնդերի կառավարիչների՝ ներդրումային ֆոնդերի կառավարման գործունեության մասով։ «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 27-րդ կետի համաձայն այլ անձանց շարքում ներդրումային ծառայություններ մատուցող անձ է համարվում նաև ներդրումային ֆոնդի (այդ թվում՝ պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի) կառավարիչը։

Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդերի առանձնահատկությունները

2. «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 17-րդ կետի համաձայն պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի (այսուհետ՝ Ֆոնդ) ակտիվները ձևավորվում են «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից պարտադիր կարգով կատարվող կուտակային հատկացումների և դրանց ներդրման հաշվին, և որի մասնակիցներին ֆոնդի ակտիվներից վճարումները կատարվում են (վերադարձվում են ֆոնդի ակտիվներում մասնակցի փային համապատասխանող դրամական միջոցները) կենսաթոշակի ձևով մասնակցի կենսաթոշակային տարիքը լրանալուց հետո, ինչպես նաև «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում։

«Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 19-րդ հոդվածի 10-րդ կետի համաձայն մասնակիցների ռեեստր վարողը և հարկային մարմինը պարտավոր են ապահովել իրենց մոտ առկա կամ հաշվարկման համար հիմք հանդիսացող այլ տեղեկատվության հասանելիության բացառումը կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչների համար, որը կարող է օժանդակել կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարչին ի հայտ բերելու կոնկրետ մասնակցին կամ կոնկրետ գործատուին, որտեղ աշխատում է մասնակիցը:

Այսինքն, «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն Ֆոնդի կառավարիչը առհասարակ չի կարող տիրապետել այնպիսի տեղեկատվության, որը հնարավորություն կընձեռի կատարել Օրենքով սահմանված պարտականությունները տեղեկացման ենթակա գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելու, հաճախորդի պատշաճ ուսումնասիրության և դրանից բխող այլ գործընթացների շրջանակներում։

Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման հետ չկապված ծառայությունների մատուցումը

3. Ֆոնդի կառավարիչը, պահպանելով «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքով և օրենսդրությամբ սահմանված այլ սահմանափակումները, կարող է մատուցել ծառայություններ, որոնք կապված չեն պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման գործառնությունների հետ։ Մասնավորապես, «Ներդրումային ֆոնդերի մասին» ՀՀ օրենքի 51-րդ հոդվածի համաձայն կառավարիչը կարող է կառավարել մեկից ավելի ֆոնդեր: Ընդ որում, նույն կառավարչի կողմից կառավարվող պայմանագրային ֆոնդերը պետք է միմյանցից տարբերվեն իրենց տեսակով, ներդրումային քաղաքականությամբ, ֆոնդի մասնակիցների` փայերով հավաստվող իրավունքներով և (կամ) ֆոնդի մասնակիցների շրջանակի սահմանափակումներով:

Ավելին՝ «Ներդրումային ֆոնդերի մասին» ՀՀ օրենքի 52-րդ հոդվածի 4-րդ և 5-րդ մասերի համաձայն օրենսդրությամբ սահմանված կարգով համապատասխան թույլտվություն ստանալու դեպքում

• կառավարիչը ֆոնդի կառավարման գործունեության հետ կարող է մատուցել նաև «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի 25-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետով սահմանված արժեթղթերի փաթեթի կառավարում,

• որպես լրացուցիչ ծառայություններ, կարող է մատուցել` «Արժեթղթերի շուկայի մասին» ՀՀ օրենքի 25-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված խորհրդատվության տրամադրում` կապված իր կողմից կառավարվող արժեթղթերում ներդրումների հետ, և (կամ) փայերի կամ ֆոնդի բաժնետոմսերի պահառություն:

Ֆոնդի կառավարչի կողմից ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և պայմանների համաձայն պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման հետ կապ չունեցող ծառայություններ մատուցելիս Ֆոնդի կառավարիչը տիրապետում է մասնակիցների (հաճախորդների) վերաբերյալ տեղեկատվությանը:

Եզրակացություն

Ամփոփելով վերոգրյալը հարկավոր է նշել, որ՝

Օրենքով հաշվետվություն տրամադրող անձանց համար կասկածելի գործարքի կամ գործարար հարաբերության և (կամ) պարտադիր տեղեկացման ենթակա գործարքների վերաբերյալ հաշվետվություն ներկայացնելու սահմանված պահանջները չեն տարածվում պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդերի կառավարիչների վրա՝ բացառապես պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման մասով։

ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով այլ (ոչ պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդ) ֆոնդեր կառավարելու կամ այլ (պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման հետ չկապված) ծառայություններ մատուցելու դեպքում պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչը այդ մասով կրում է Օրենքով հաշվետվություն տրամադրող անձանց համար նախատեսված բոլոր պարտականությունները։

Ապահովագրական (ներառյալ՝ վերաապահովագրական) ընկերությունների և ապահովագրական (ներառյալ՝ վերաապահովագրական) միջնորդային գործունեություն իրականացնող անձանց կողմից թիվ 002 հաշվետվական ձևի լրացման և տրամադրման վերաբերյալ

1. Ապահովագրական գործարքներ, որոնցով նախատեսված ապահովագրական գումարը գերազանցում է 20 մլն ՀՀ դրամը

Հարց. Արդյո՞ք հաշվետվություն տրամադրելու պարտականություն առաջանում է բոլոր դեպքերում, երբ ապահովագրական գործարքով սահմանված ապահովագրական գումարը գերազանցում է 20 միլիոն դրամը և նախատեսված է ապահովագրական հատուցումը (ապահովագրական գումարի վճարումը) արտերկրում ստանալու պայման` անկախ այն հանգամանքից, թե ով է հանդիսանում վճարվող ապահովագրական հատուցման ստացողը:

Պատասխան. Անհրաժեշտ է նշել, որ հաշվետու անձանց կողմից ապահովագրական գումարը 20 միլիոն դրամը գերազանցելու հիմքով հաշվետվությունների տրամադրման պարտականություն առաջանում է միայն այն դեպքում, երբ ապահովագրական պայմանագրով նախատեսված է ապահովագրական հատուցումը (ապահովագրական գումարի վճարումը) արտերկրում անձամբ հաճախորդի (կամ հաճախորդի կողմից նշված անձի) կողմից ստանալու պայման: Այն դեպքերում, երբ առկա է մասնագիտացված միջնորդ կազմակերպություն, որը, համաձայն պայմանագրի, կազմակերպում է հաճախորդին համապատասխան ծառայությունների մատուցումը արտերկրում` կապված բժշկական կամ նմանատիպ ծառայությունների հետ, հաշվետվություն տրամադրելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

«Հաշվի օպերատոր հանդես եկող հաշվետվություն տրամադրող անձանց կողմից թիվ 106 հաշվետվական ձևի լրացման վերաբերյալ

Հարց. Ում՞ կողմից պետք է ներկայացվի պարտադիր տեղեկացման ենթակա հաշվետվություն Ֆինանսական դիտարկումների կենտրոնին, երբ հաշվի օպերատոր հանդես եկող հաշվետվություն տրամադրող անձի մոտ բացված արժեթղթերի հաշվում այլ հաշվի օպերատորի կողմից կատարած գործողությունների արդյունքում տեղի է ունենում փոփոխությունների գրանցում: :

Պատասխան. Այն գործարքները, որոնց արդյունքում հաշվի օպերատոր հանդես եկող հաշվետվություն տրամադրող անձի մոտ բացված արժեթղթերի հաշվում փոփոխություններ են գրանցվում մեկ այլ հաշվի օպերատորի կողմից, ապա դրանք ենթակա չեն տրամադրման այն հաշվետվություն տրամադրող անձի կողմից, որի մոտ բացվել է արժեթղթերի հաշիվը: Տվյալ դեպքում պարտադիր տեղեկացման ենթակա հաշվետվությունը պետք է տրամադրվի միայն արժեթղթերի հաշվում փոփոխությունը կատարող հաշվի օպերատորի կողմից՝ անկախ այն հանգամանքից, թե արժեթղթերի հաշիվը որ օպերատորի միջոցով է բացվել:»